Ποιοι Νόμοι Προστατεύουν τα Αρχαία στον Βυθό

Ποιοι Νόμοι Προστατεύουν τα Αρχαία στον Βυθό

Εμμανουήλ Ρούκουνας

Αύγουστος 1983

Ελληνικά

Journal Article

Εμμανουήλ Ρούκουνας

Journal Article

Τα πολιτιστικά αγαθά που βρίσκονται στον βυθό διακρίνονται σε τρεις ομάδες: τα ευρήματα από τη Νεολιθική εποχή και την εποχή του Χαλκού που βρέθηκαν σε λίμνες της Κεντρικής Ευρώπης, οι πόλεις, τα λιμάνια και τα λιμενικά έργα που καλύφθηκαν από τη θάλασσα σε πολλά μέρη του κόσμου και τα ναυάγια με το πολλαπλά πολύτιμο φορτίο τους. Πρόσβαση στον βυθό δεν έχουν μόνο οι ερασιτέχνες δύτες που μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό περιοχών και αντικειμένων αλλά και οι μεγάλες εταιρίες που εκμεταλλεύονται την υφαλοκρηπίδα, τα κράτη που χρησιμοποιούν το βυθό ειρηνικά, για τοποθέτηση καλωδίων λόγου χάρη ή, αντίθετα, για στρατιωτικούς σκοπούς. Οι τεχνικές πρόοδοι διευκολύνουν τη σύληση πολιτισμικών αγαθών από τους αρχαιοκάπηλους. Το σύγχρονο νομικό καθεστώς της θάλασσας διέπεται από τις τέσσερις συμβάσεις της Γενεύης του 1958 και από το διεθνές εθιμικό δίκαιο. Σύντομα θα ισχύσει και η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών (Τζαμάικα, 1982). Οι θαλάσσιες ζώνες έχουν αυξηθεί. Από τα «εσωτερικά ύδατα» βγαίνουμε στην «αιγιαλίτιδα ζώνη» που στα περισσότερα κράτη έχει πλάτος 12 ναυτικά μίλια ενώ στην Ελλάδα μόλις 6. Πέρα από την αιγιαλίτιδα αρχίζει η «ανοιχτή θάλασσα» όπου το παράκτιο κράτος χάνει την απόλυτη κυριαρχία του. Ωστόσο, σε ζώνη της ανοιχτής θάλασσας που έπεται της αιγιαλίτιδας και φτάνει ως τα 24 μίλια από τις ακτές, στη «συνορεύουσα», το παράκτιο κράτος διατηρεί κάποια δικαιώματα. Στην ανοιχτή θάλασσα πάντα, σε απόσταση ως 200 μίλια από τις ακτές, για πολλά κράτη ισχύει η «αποκλειστική οικονομική ζώνη» (ΑΟΖ). Στον βυθό τώρα, ο υδάτινος χώρος λιμνών, ποταμών και της αιγιαλίτιδας αποτελεί έδαφος του κράτους και διέπεται από την εσωτερική νομοθεσία. Στην υφαλοκρηπίδα το παράκτιο κράτος έχει αποκλειστικό δικαίωμα στην έρευνα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του βυθού. Η νέα σύμβαση του 1982 επεκτείνει αυτά τα δικαιώματα στα 200 μίλια από τις ακτές. Η ελληνική νομοθεσία «περί αρχαιοτήτων» ισχύει και στον βυθό των εσωτερικών υδάτων και της αιγιαλίτιδας ζώνης. Διέπεται από την αρχή ότι τα αρχαία αποτελούν ιδιοκτησία του κράτους, αναγνωρίζονται όμως και κάποιες εξαιρέσεις. Σε διεθνές επίπεδο, η συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας δημιούργησε στην υφαλοκρηπίδα ζώνη ειδικής προστασίας των αρχαίων που απέχει 24 μίλια από τις ακτές και υπάγεται στην εθνική νομοθεσία του παράκτιου κράτους. Μεγάλη είναι η ασυμμετρία ανάμεσα στη δραστηριοποίηση των διεθνών οργανισμών και την αδράνεια του ελληνικού κράτους.

Αύγουστος 1983

8

Ελληνικά

8-15

Αρχαιολογία και Τέχνες

Ποιοι Νόμοι Προστατεύουν τα Αρχαία στον Βυθό

https://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/06/8-1.pdf